Soyabean Perani Padhat खरीप हंगामात सोयाबीन हे एक महत्त्वाचे नगदी पीक मानले जाते. आधुनिक शेतीमध्ये उत्पादन वाढवण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर केला जातो. त्यापैकी एक प्रभावी तंत्र म्हणजे ‘पट्टा पद्धतीने पेरणी’. ही पद्धत केवळ उत्पादन वाढवण्यापुरती मर्यादित नाही, तर अनेक इतर फायदेही देते. चला तर मग जाणून घेऊया पट्टा पद्धतीची संकल्पना आणि तिच्या उपयोगाचे फायदे.
Soyabean Perani Padhat पट्टा पद्धती म्हणजे काय?
पट्टा पद्धत म्हणजे शेतात विशिष्ट अंतर ठेऊन, दोन किंवा अधिक ओळींचे गट तयार करून पेरणी करणे. या ओळींच्या दरम्यानचा मोकळा पट्टा हवा, पाणी आणि सूर्यप्रकाशासाठी उपयुक्त ठरतो. पारंपरिक पद्धतीत सर्व ओळी एकसारख्या अंतरावर असतात, तर पट्टा पद्धतीत काही अंतराने गट करून ओळी लावल्या जातात.
🔸सोयाबीनसाठी पट्टा पद्धत का प्रभावी ठरते?
सोयाबीन हे पीक सूर्यप्रकाशाची अधिक गरज असलेले पीक आहे. पट्टा पद्धतीमुळे प्रत्येक रोपट्याला योग्य प्रमाणात सूर्यप्रकाश, हवा व पोषण मिळते. त्यामुळे फोटोसिंथेसिस प्रक्रिया योग्य प्रकारे होते आणि झाडे निरोगी राहतात. यामुळे कीड-रोगांचाही प्रादुर्भाव कमी होतो.
🔸पट्टा पद्धतीचे 5 मुख्य फायदे
1. उत्पादनात 25-30% वाढ
झाडांना मिळणारी योग्य जागा आणि पोषणामुळे फुलांची गळ होण्याचे प्रमाण कमी होते. परिणामी, प्रत्येक झाडावर जास्त शेंगा येतात व उत्पादनात लक्षणीय वाढ होते.
2. कमी पाण्यात जास्त फायदा
मोकळ्या पट्यामुळे पाण्याचा निचरा योग्य होतो. पाणी साचत नाही आणि त्यामुळे मुळे सडण्याचा धोका टळतो. टपक सिंचन वापरल्यास पाणी बचतही होते.
3. खताचा योग्य वापर
पट्टा पद्धतीत खत फक्त लागवडीच्या पट्ट्यावरच टाकले जाते, त्यामुळे खताची बचत होते आणि जमिनीत अति खत साठत नाही.
4. रोगप्रतिकारक क्षमता वाढते
झाडांमध्ये योग्य अंतर असल्याने रोगांची एकमेकात लागण होण्याचा धोका कमी होतो. त्याचबरोबर फवारणी आणि औषधोपचार करणे सुलभ होते.
5. मशागत सुलभ आणि किफायतशीर
ओळीतील अंतरामुळे आंतरमशागत यंत्र सहज वापरता येते. तणनियंत्रण सोपे होते आणि मजुरीही कमी लागते.
🔸पट्टा पद्धतीची अंमलबजावणी कशी करावी? (Step by Step)
- जमीन समतल करा – पेरणीपूर्वी मशागत करून मोकळी व समतल जमीन तयार करा.
- ओळींचे अंतर ठरवा – उदाहरणार्थ, 30×10 cm अंतर ठेवा. दोन पट्ट्यांमध्ये थोडे अधिक अंतर ठेवा.
- पेरणी करा – हाताने किंवा यांत्रिक पद्धतीने बियाणे पेरा.
- खत व्यवस्थापन – शिफारस केलेल्या प्रमाणात जैविक किंवा रासायनिक खत टाका.
- सिंचन आणि फवारणी – गरजेनुसार पाणी आणि रोग-कीड नियंत्रणासाठी औषध फवारणी करा.
🔸कोणत्या प्रकारच्या जमिनीसाठी पट्टा पद्धत योग्य आहे?
- मध्यम ते भारी प्रकारच्या जमिनीत ही पद्धत उत्तम कार्य करते.
- चांगला निचरा असलेली जमीन आवश्यक.
- पावसाळ्यात पाणी साचू नये याची काळजी घ्या.
🔸शेतकऱ्यांचे अनुभव पट्टा पद्धतीमुळे झालेला बदल
अनेक शेतकऱ्यांनी पट्टा पद्धती अवलंबल्यानंतर उत्पादनात 20-30 टक्क्यांनी वाढ झाल्याचा अनुभव सांगितला आहे. याशिवाय तणनियंत्रण व फवारणीसाठी लागणारा खर्चही कमी झाला आहे.
#सोयाबीनपेरणी #सोयाबीनशेती #SoyabeanFarming #KrushiMargdarshan #OrganicSoyabean #Soyabean2025 #खरीपहंगाम #शेतकरीमित्र
